(69) 7. ปถวี กมฺมวิปาโกติกถา

[492] ปถวี กมฺมวิปาโกติ? อามนฺตาฯ สุขเวทนิยา ทุกฺขเวทนิยา อทุกฺขมสุขเวทนิยา, สุขาย เวทนาย สมฺปยุตฺตา, ทุกฺขาย เวทนาย สมฺปยุตฺตา, อทุกฺขมสุขาย เวทนาย สมฺปยุตฺตา, ผสฺเสน สมฺปยุตฺตา, เวทนาย สมฺปยุตฺตา, สญฺญาย สมฺปยุตฺตา, เจตนาย สมฺปยุตฺตา, จิตฺเตน สมฺปยุตฺตา, สารมฺมณา; อตฺถิ ตาย อาวฏฺฏนา [อาวชฺชนา (สฺยา. กํ.)] อาโภโค สมนฺนาหาโร มนสิกาโร เจตนา ปตฺถนา ปณิธีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.… นนุ น สุขเวทนิยา น ทุกฺขเวทนิยา น อทุกฺขมสุขเวทนิยา, น สุขาย เวทนาย สมฺปยุตฺตา, น ทุกฺขาย เวทนาย สมฺปยุตฺตา, น อทุกฺขมสุขาย เวทนาย สมฺปยุตฺตา, น ผสฺเสน สมฺปยุตฺตา, น เวทนาย สมฺปยุตฺตา, น สญฺญาย สมฺปยุตฺตา, น เจตนาย สมฺปยุตฺตา, น จิตฺเตน สมฺปยุตฺตา, อนารมฺมณา; นตฺถิ ตาย อาวฏฺฏนา อาโภโค สมนฺนาหาโร มนสิกาโร เจตนา ปตฺถนา ปณิธีติ? อามนฺตาฯ หญฺจิ น สุขเวทนิยา น ทุกฺขเวทนิยา…เป.… อนารมฺมณา; นตฺถิ ตาย อาวฏฺฏนา…เป.… ปณิธิ, โน จ วต เร วตฺตพฺเพ – ‘‘ปถวี กมฺมวิปาโก’’ติฯ

ผสฺโส กมฺมวิปาโก, ผสฺโส สุขเวทนิโย ทุกฺขเวทนิโย อทุกฺขมสุขเวทนิโย สุขาย เวทนาย สมฺปยุตฺโต ทุกฺขาย…เป.… อทุกฺขมสุขาย เวทนาย สมฺปยุตฺโต ผสฺเสน สมฺปยุตฺโต เวทนาย สมฺปยุตฺโต สญฺญาย สมฺปยุตฺโต เจตนาย สมฺปยุตฺโต จิตฺเตน สมฺปยุตฺโต สารมฺมโณ; อตฺถิ ตสฺส อาวฏฺฏนา…เป.… ปณิธีติ? อามนฺตาฯ ปถวี กมฺมวิปาโก, ปถวี สุขเวทนิยา ทุกฺขเวทนิยา อทุกฺขมสุขเวทนิยา สุขาย เวทนาย สมฺปยุตฺตา ทุกฺขาย…เป.… อทุกฺขมสุขาย เวทนาย สมฺปยุตฺตา ผสฺเสน สมฺปยุตฺตา เวทนาย สมฺปยุตฺตา สญฺญาย สมฺปยุตฺตา เจตนาย สมฺปยุตฺตา จิตฺเตน สมฺปยุตฺตา สารมฺมณา; อตฺถิ ตาย อาวฏฺฏนา อาโภโค สมนฺนาหาโร มนสิกาโร เจตนา ปตฺถนา ปณิธีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ …เป.… ปถวี กมฺมวิปาโก, ปถวี น สุขเวทนิยา น ทุกฺขเวทนิยา…เป.… อนารมฺมณา; นตฺถิ ตาย อาวฏฺฏนา…เป.… ปณิธีติ? อามนฺตาฯ

ผสฺโส กมฺมวิปาโก, ผสฺโส น สุขเวทนิโย น ทุกฺขเวทนิโย …เป.… อนารมฺมโณ; นตฺถิ ตสฺส อาวฏฺฏนา…เป.… ปณิธีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

ปถวี กมฺมวิปาโกติ? อามนฺตาฯ ปถวี ปคฺคหนิคฺคหุปคา เฉทนเภทนุปคาติ? อามนฺตา ฯ กมฺมวิปาโก ปคฺคหนิคฺคหุปโค เฉทนเภทนุปโคติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

ลพฺภา ปถวี เกตุํ วิกฺเกตุํ อาฐเปตุํ โอจินิตุํ วิจินิตุนฺติ? อามนฺตาฯ ลพฺภา กมฺมวิปาโก เกตุํ วิกฺเกตุํ อาฐเปตุํ โอจินิตุํ วิจินิตุนฺติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

[493] ปถวี ปเรสํ สาธารณาติ? อามนฺตาฯ กมฺมวิปาโก ปเรสํ สาธารโณติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

กมฺมวิปาโก ปเรสํ สาธารโณติ? อามนฺตาฯ นนุ วุตฺตํ ภควตา –

‘‘อสาธารณมญฺเญสํ, อโจรหรโณ นิธิ;

กยิราถ มจฺโจ ปุญฺญานิ, สเจ สุจริตํ จเร’’ติ [ขุ. ปา. 8.9 ขุทฺทกปาเฐ, โถกํ วิสทิสํ]ฯ

อตฺเถว สุตฺตนฺโตติ? อามนฺตาฯ เตน หิ น วตฺตพฺพํ – ‘‘กมฺมวิปาโก ปเรสํ สาธารโณ’’ติฯ

ปถวี กมฺมวิปาโกติ? อามนฺตาฯ ปฐมํ ปถวี สณฺฐาติ, ปจฺฉา สตฺตา อุปฺปชฺชนฺตีติ? อามนฺตาฯ ปฐมํ วิปาโก อุปฺปชฺชติ, ปจฺฉา วิปากปฏิลาภาย กมฺมํ กโรนฺตีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

ปถวี สพฺพสตฺตานํ กมฺมวิปาโกติ? อามนฺตา ฯ สพฺเพ สตฺตา ปถวิํ ปริภุญฺชนฺตีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.… สพฺเพ สตฺตา ปถวิํ ปริภุญฺชนฺตีติ? อามนฺตาฯ อตฺถิ เกจิ ปถวิํ อปริภุญฺชิตฺวา ปรินิพฺพายนฺตีติ? อามนฺตาฯ อตฺถิ เกจิ กมฺมวิปากํ อเขเปตฺวา ปรินิพฺพายนฺตีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

ปถวี จกฺกวตฺติสตฺตสฺส กมฺมวิปาโกติ? อามนฺตาฯ อญฺเญ สตฺตา ปถวิํ ปริภุญฺชนฺตีติ? อามนฺตาฯ จกฺกวตฺติสตฺตสฺส กมฺมวิปากํ อญฺเญ สตฺตา ปริภุญฺชนฺตีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.… จกฺกวตฺติสตฺตสฺส กมฺมวิปากํ อญฺเญ สตฺตา ปริภุญฺชนฺตีติ? อามนฺตา ฯ

จกฺกวตฺติสตฺตสฺส ผสฺสํ เวทนํ สญฺญํ เจตนํ จิตฺตํ สทฺธํ วีริยํ สติํ สมาธิํ ปญฺญํ อญฺเญ สตฺตา ปริภุญฺชนฺตีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

[494] น วตฺตพฺพํ – ‘‘ปถวี กมฺมวิปาโก’’ติ? อามนฺตาฯ นนุ อตฺถิ อิสฺสริยสํวตฺตนิยํ กมฺมํ อธิปจฺจสํวตฺตนิยํ กมฺมนฺติ? อามนฺตาฯ หญฺจิ อตฺถิ อิสฺสริยสํวตฺตนิยํ กมฺมํ อธิปจฺจสํวตฺตนิยํ กมฺมํ, เตน วต เร วตฺตพฺเพ – ‘‘ปถวี กมฺมวิปาโก’’ติฯ

ปถวี กมฺมวิปาโกติกถา นิฏฺฐิตาฯ

7. สตฺตมวคฺโค

(70) 8. ชรามรณํ วิปาโกติกถา

[495] ชรามรณํ วิปาโกติ? อามนฺตาฯ สุขเวทนิยํ ทุกฺขเวทนิยํ อทุกฺขมสุขเวทนิยํ, สุขาย เวทนาย สมฺปยุตฺตํ, ทุกฺขาย เวทนาย สมฺปยุตฺตํ, อทุกฺขมสุขาย เวทนาย สมฺปยุตฺตํ, ผสฺเสน สมฺปยุตฺตํ, เวทนาย สมฺปยุตฺตํ, สญฺญาย สมฺปยุตฺตํ, เจตนาย สมฺปยุตฺตํ, จิตฺเตน สมฺปยุตฺตํ, สารมฺมณํ; อตฺถิ ตสฺส อาวฏฺฏนา อาโภโค สมนฺนาหาโร มนสิกาโร เจตนา ปตฺถนา ปณิธีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.… นนุ น สุขเวทนิยํ น ทุกฺขเวทนิยํ…เป.… อนารมฺมณํ; นตฺถิ ตสฺส อาวฏฺฏนา…เป.… ปณิธีติ? อามนฺตาฯ หญฺจิ น สุขเวทนิยํ น ทุกฺขเวทนิยํ…เป.… อนารมฺมณํ; นตฺถิ ตสฺส อาวฏฺฏนา …เป.… ปณิธิ, โน จ วต เร วตฺตพฺเพ – ‘‘ชรามรณํ วิปาโก’’ติฯ

ผสฺโส วิปาโก, ผสฺโส สุขเวทนิโย ทุกฺขเวทนิโย…เป.… สารมฺมโณ; อตฺถิ ตสฺส อาวฏฺฏนา…เป.… ปณิธีติ? อามนฺตาฯ ชรามรณํ วิปาโก, ชรามรณํ สุขเวทนิยํ ทุกฺขเวทนิยํ…เป.… สารมฺมณํ; อตฺถิ ตสฺส อาวฏฺฏนา…เป.… ปณิธีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

ชรามรณํ วิปาโก, ชรามรณํ น สุขเวทนิยํ น ทุกฺขเวทนิยํ…เป.… อนารมฺมณํ; นตฺถิ ตสฺส อาวฏฺฏนา…เป.… ปณิธีติ? อามนฺตาฯ ผสฺโส วิปาโก, ผสฺโส น สุขเวทนิโย น ทุกฺขเวทนิโย…เป.… อนารมฺมโณ; นตฺถิ ตสฺส อาวฏฺฏนา…เป.… ปณิธีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ